Και εγένετω BREXIT... Του Αντώνη Στ. Στυλιανού

Στις 24 Ιουνίου 2016 η Ευρώπη ξύπνησε σε μια διαφορετική μέρα.  

Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στην Μεγάλη Βρετάνια κατέδειξε την βούληση των Βρετανών για έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση σε ποσοστό 51.9%, γεγονός που διανοίγει τον δρόμο για την επίκληση του Άρθρου 50 της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (όπως εισήχθηκε από την Συνθήκη της Λισαβόνας) και την απαρχή της διαδικασίας εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ένωση. 

Το γεγονός αυτό αποτελεί ένα ιστορικό ορόσημο για την Ευρωπαϊκή Ένωση, αφού για πρώτη φόρα γίνεται επίκληση του μηχανισμού εξόδου από την Ένωση, ενώ εν πάσει περιπτώσει μια τέτοια δυνατότητα δεν υπήρχε προ- Λισαβόνας. Η Ένωση εισέρχεται πλέον σε αχαρτογράφητα ύδατα, ενώ η ίδια η Μεγάλη Βρετανία θα κληθεί να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της απόφασης του κυρίαρχου Βρετανικού λαού που επέλεξε ένα αύριο εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Η οποιαδήποτε ενδελεχής μελέτη του αντικρίσματος του Brexit, θα πρέπει να εστιαστεί σε δυο πυλώνες: στην Μεγάλη Βρετάνια χωρίς την Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς την Μεγάλη Βρετανία. Το σχήμα, αν και φαινομενικά οξύμωρο, αποτελεί πραγματικότητα, αφού τα οφέλη ήταν αμφίδρομα. Η ίδια η Μεγάλη Βρετανία αντιμετωπίζει, από την πρώτη στιγμή της απόφασης του Λαού, μια πολιτική κρίση, προσμετρώντας στις απώλειες την παραίτηση του Βρετανού Πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον, τις επικρίσεις για την εκστρατεία του στρατοπέδου του Bremain, την αλλαγή στάσης και δεσμεύσεων του στρατοπέδου του Brexit (ειδικά όσον αφορά το κονδύλι για το Εθνικό Σύστημα Υγείας – ΝHS). Η Ευρωπαϊκή Ένωση από την άλλη, καλείται να αντιμετωπίσει την ιστορική έξοδο ενός πανίσχυρου της κράτους αλλά και την κρίση, ενδεχομένως, των αξιών που οδήγησαν κατά κάποιον τρόπο τους Βρετανούς να επιλέξουν την έξοδο και οδηγούν άλλα κινήματα εντός κρατών – μελών της Ένωσης προς παρόμοιες καταστάσεις. Ήδη, πολιτικά κόμματα που αντίκεινται στην συμμετοχή των κρατών τους στην Ένωση στην Γαλλία, Ολλανδία, Ιταλία, Σουηδία και αλλού έχουν στην φαρέτρα τους νέα δεδομένα. 

Η έξοδος από την Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί, φυσικά, μονόδρομο. Αυτό προβλέπεται από τις ίδιες τις Συνθήκες της Ένωσης, που προβλέπουν επίσης την διαδικασία (αν και ποτέ δοκιμασμένη στο παρελθόν) για την έξοδο. Το ζήτημα των επιπτώσεων της εξόδου του Ηνωμένου Βασίλειου από την Ένωση είναι τεράστιο και σίγουρα δεν μπορεί να αναλυθεί εκ του προχείρου. Παραμένει, φυσικά, το γεγονός ότι μέχρι και την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για την συμφωνία εξόδου από την Ένωση, το Ηνωμένο Βασίλειο παραμένει εντός της Ένωσης και υπόκειται στις ίδιες υποχρεώσεις και δικαιώματα που έχουν όλα τα κράτη – μέλη. Η Ένωση, όμως, πρέπει πλέον να γυρίσει σελίδα και να αντιληφθεί ότι χρειαζόμαστε, ως πολίτες, περισσότερη Ευρώπη κοντά στους πολίτες της, να ανανεώσει το όραμά της για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και να «μαζέψει» τα σπασμένα το συντομότερο δυνατόν.